Braniewo – Ateny północy
Braniewo jest jednym z najstarszych miast północnego regionu Polski. Posiada niezwykłą historię, a na przestrzeni dziejów zyskało nazwę „Aten Północy”. Miasto położone w północno-wschodniej części Polski, w województwie warmińsko-mazurskim, tuż przy granicy z Obwodem Kaliningradzkim, przy ujściu rzeki Pasłęki. Braniewo leży w strefie klimatu bałtyckiego, co znaczy łagodne zimy i chłodniejsze lato.
BRANIEWO – HISTORIA
Braniewo powstało około roku 1240 wokół zamku krzyżackiego, w miejscu staropruskiego grodu Brusebergue. To właśnie tutaj biskupi warmińscy wraz z kapitułą warmińską mieli swoją pierwszą siedzibę w latach 1250-1340. W 1261 roku gród został zniszczony w trakcie II powstania pruskiego. Nowe miasto, nazwane Braunsberg, zostało założone w innym miejscu 1 kwietnia 1284 roku, i otrzymało prawa miejskie lubeckie od ówczesnego biskupa, Henryka Fleminga. W 1273 roku zbudowano zamek, który był rozbudowywany, a z czasem – rozebrany. Braniewo stało się również ośrodkiem handlowym, a od XIV wieku, jako jedno z sześciu miast Prus – członkiem Hanzy, związku miast handlowych Europy Północnej. Posiadało także jedyny port morski na całej Warmii. Głównym towarem eksportowym był len.
Miasto z biegiem lat rozwijało się, co nie spodobało się biskupowi Hermanowi z Pragi, który w 1342 roku założył na drugim brzegu rzeki Pasłęki Nowe Miasto, które miało konkurować z rosnącym Braniewem. Prawie 400 lat później, pomimo starań, mieszkańcom Nowego Miasta nie udało się osiągnąć takiego rozwoju gospodarczego jak mieszkańcom Braniewa, dlatego też połączono je ze starym miastem.
W Braniewie mieściło się Collegium Hosianum, które było najważniejszą szkołą jezuitów w Polsce. Jego założycielem był kardynał Stanisław Hozjusz. Sama szkoła mieściła się w klasztorze pofranciszkańskim. Zakon zaczął działać w Braniewie w 1564 roku, wtedy też przybyli do miasta pierwsi jezuici. Warunki bytowe nie były zbyt zachęcające, ponieważ budżet zakładał utrzymanie 20 jezuitów, a ich faktyczna liczba na terenie klasztoru doszła do 80. Zakon założył w 1565 roku gimnazjum i konwikt szlachecki, w 1567 roku Seminarium Duchowne, w 1569 roku nowicjat, w 1578 roku Seminarium Papieskie i w 1582 roku bursę dla ubogich studentów. W kolegium uczono matematyki, niemieckiego, dialektyki i śpiewu,a z czasem teologii, filozofii. Studenci przyjeżdżali na nauki z całego świata. Rok 1589 to także powstanie oficyny drukarskiej.
W Braniewie rozwijało się nie tylko szkolnictwo, ale i złotnictwo. To tutaj działali tacy artyści jak Jan Frey czy Jan Lossau. Miasto stało się jednym z najważniejszych miast w Warmii. Niestety, podczas wojen szwedzkich większość bogactw Braniewa zostało rozkradzionych, w tym bogactwa naukowe i zbiory biblioteczne jezuitów, a samo miasto zniszczono. Nie pomogła również epidemia dżumy, która siała pogrom wśród mieszkańców. W 1772 roku miasto zostało wcielone do Prus, i stało się stolicą powiatu w Prusach Wschodnich. Tam też osiedlił się garnizon wojskowy. Pomimo wcześniejszych spustoszeń miasto wciąż rozwijało przemysł, szkolnictwo i rzemiosło. W 1852 roku w Braniewie zbudowano pierwszą w Prusach linię kolejową łączącą Braniewo z Kwidzynem, a w 1887 roku – pierwszą w Prusach Wschodnich Szkołę Rolniczą.
Na szczęście dla samego miasta, I Wojna Światowa ominęła je. Inflacja oraz zastój w handlu, którego doświadczyły miasta dotknięte wojną, nie dotyczyły Braniewa, aczkolwiek zauważalnie wzrosło bezrobocie. W 1936 roku powiększono garnizon wojskowy, a Niemcy szykowały się do wojny. W 1945 roku Braniewo zostało przejęte przez żołnierzy radzieckich. Podczas wojny 80% miasta było zniszczone i większości wyludnione. Niektórzy niemieccy mieszkańcy, ewakuowani w czasie wojny, powrócili, lecz szybko zostali odesłani do Niemiec na mocy postanowień międzynarodowych. Rozpoczął się napływ Polaków, którzy powoli odbudowywali miasto.
ZABYTKI i ATRAKCJE
Braniewo, pomimo wielu zniszczeń dokonanych w czasie wojny, może zaoferować turyście wiele miejsc wartych zobaczenia. Do jednych z nich należy np. najmniejsze w Polsce ZOO na ul. Botanicznej, powstałe w latach 1955-1960, na w miejscu dawnej fosy miejskiej. W swojej historii ZOO mogło poszczycić się 200 gatunkami zwierząt oraz liczbą odwiedzających rzędu 20 tysięcy. Zobaczyć tam możemy rzadką roślinność, jak miłorząb japoński, dąb piramidalny, magnolie, tulipanowca amerykańskiego czy tuje – wszystko opisane i oznakowane. Ze zwierząt zobaczymy np. konia Przewalskiego, lamę, małpki, papugi, świnki morskie czy osła.
Będąc w okolicy możemy obejrzeć z zewnątrz zabytkowy dom mieszkalny z początków XX wieku, który wzniesiony był na planie prostokąta. Następnie odwiedzić możemy zbudowany w 1831 roku Spichlerz Mariacki na ul. Portowej, który służył jako zaplecze portu. Dzisiaj w tym miejscu mieści się restauracja, gdzie strudzony wędrowiec może się posilić. Przy Spichlerzu znajduje się przystań żeglarska wybudowana w ramach projektu „Pętla Żuławska – rozwój turystyki wodnej„. Można tam wypożyczyć kajak i przepłynąć rzeką Pasłęką.
Kolejnym wartym do odwiedzenia miejscem jest wieża bramna na ul. Gdańskiej, część dawnego zamku biskupiego pochodzącego z XIII wieku. Pozostałość stanowi gotycka wieża o trzech kondygnacjach, zbudowana na planie kwadratu. Niedaleko znajdują się także pozostałości obwarowań: fragment baszt i wieże, a także amfiteatr miejski – tzw. „patelnia” otoczona wodą, gdzie odbywają się imprezy miejskie oraz koncerty.
Miasto posiada także kilka budowli sakralnych. Do najsłynniejszych należy Bazylika Mniejsza pw. Św. Katarzyny na ul. Katedralnej, czyli gotycki kościół budowany w latach 1343-1442, zniszczony podczas II Wojny Światowej i odbudowany przez mieszkańców w latach 1975-1981. Ogrom bazyliki świadczy o dawnej roli kościoła w Braniewie. Kolejnym kościołem jest pochodzący z 1437 roku i odbudowany w XVIII wieku ceglany Kościół Św. Trójcy na ul. Kościuszki, pełniący współcześnie rolę świątyni bizantyjsko-ukraińskiej. Następnie zwiedzić możemy barokowe Sanktuarium Świętego Krzyża na ul. Świętokrzyskiej, zbudowane na planie krzyża greckiego. Obecnie jest to kościół klasztorny oo. redemptorystów. Jako ciekawostka, z kościołem tym związana jest historia dotycząca cudu. Podczas wojen szwedzkich w mieście przebywali żołnierze szwedzcy, który z nudów strzelali do obrazu zawieszonego na drzewie. Obraz został trafiony przez trzy kule, a z dziur po nich zaczęła płynąć krew. Od tej chwili obraz zaczęto czcić. Przez 40 lat obraz znajdował się na Zamku Królewskim w Warszawie i w Paryżu. Od 10 października 1672 roku obraz znajduje się w Braniewie dzięki interwencji jezuitów.
Kolejnym kościołem jest zbudowany w latach 1830-1938, późnoklasycystyczny kościół parafialny pw. św. Antoniego na ul. Królewieckiej, halowy, trójosiowy, a także zbudowana w 1711 roku barokowa kaplica cmentarna pw. św. Rocha na ul. Olsztyńskiej.
Warto też zobaczyć wybudowany w 1852 roku dworzec kolejowy, dzisiaj już nieużywany i pusty. Powstał on w odpowiedzi na zbudowane bezpośredniej linii kolejowej łączącej Malbork z Królewcem.
Dla tych, którzy chcieliby zaznać trochę kultury, mogą wybrać się do Braniewskiego Centrum Kultury i Miejskiej Biblioteki Publicznej, gdzie odbywają się cykliczne wystawy, a także pójść do kina.
Dla lubiących sport – Braniewo oferuje basen miejski i stadninę koni.
GASTRONOMIA
Braniewo oferuje liczne punkty gastronomiczne, od restauracji po bary,a także liczne lokale rozrywkowe.
NOCLEGI
Turysta noc może spędzić w jednym z hoteli, w jednym z nich może skorzystać dodatkowo z sauny, basenu i siłowni.
